– Алғаш келгенде жапон тілін аса білмейтінмін. Бірақ ағылшыншам жақсы еді. Сол мені алға жетелеп, күш берді. Жапонияда 2 жыл мектепте оқу міндетті болғандықтан, сол жерде жүріп жапон тілін үйрендім. Әрине, бастапқыда қиналдым. Бірақ жапон тілінің грамматикасы қазақ тілінікіне ұқсас болғандықтан, кейін тілді тез меңгеріп кеттім. Бакалавриатты саясаттану мамандығы бойынша оқып, екі бірдей магистрлік дәрежені аяқтадым. Магистратурадағы алғашқы мамандығым – қоғамдық қызмет көрсету (мұқтаж жандарға көмектесу) болса, екіншісі – бизнес және менеджмент. Ол жақта түлек мектеп бітіргеннен кейін грантқа түскісі келсе, оған әртүрлі университетке құжат тапсыруға 3 мүмкіндік беріледі. Біріншісінде түсе алмаса, қалған екі университетке бағын сынап көре алады. Егер үшеуінде де оқуға түсе алмаса, онда бұл – талапкер білімінің төмендігінің көрсеткіші болып саналады. Ал Қазақстанда бір жаманы грант бойынша бірнеше университетті таңдау мүмкіндігі бір-ақ рет беріледі. Осының салдарынан сынақтан сүрінген балалар сағы сынып, түрлі теріс жағдайларға ұшырап жатады, – дейді ол.

– Алғашқы жұмысымда дәретхана тазалағанымды естігенде көбісі таңқалады. Біздің қоғамда (Қазақстан қоғамы - ред) ыдыс жуып, дәретхана тазалайтындарды қара жұмысшы санайды ғой. Ал Жапония үшін әжетхана тазалау кез келген адам айналысатын қалыпты нәрсе. Бұл адам өзінің эгосын жеңе білуі үшін жасалған. Әрі кез келген компанияда өрлегің келсе, бастапқыда осы жұмыстан бастайсың. Бір жағынан мұндай нәрсе дүниенің қадірін біліп жүру үшін жасалады, – дейді Жадыра.

– Ата-анам бизнестің айналасында жүргендіктен, бұл сала маған да қызық болды. Жапонияда бакалаврдың 2-ші курсында оқығанымда түрлі аукциондарға қатысып жүрдім. Сол уақытта Жапониядан Моңғолияға көлік тасымалдап, Қазақстанға автобөлшектер жіберіп тұрдым. Кейін өзімнің жеке компаниямды аштым. Біздің компания көлік, автобөлшектерді тасымалдаумен айналысады. Қазір онда 18 адам жұмыс істейді. Компаниядағы ең төменгі айлық жалақы – 1800 доллар. Өзім көп дегенде айына 8 мың, 9 мың доллар табамын, – дейді ол.

– Мен таңғы 6:00-де жұмысқа келіп, 9:00-де аяқтаймын. Осы 3 сағат барысында жұмысымды мінсіз істеп бітуім керек. Тіпті жұмыста үйдегі проблемаларды ойлауға болмайды. Өйткені ойдың өзі өзгенің уақытын алады. Жапон халқынан үйренеріміз өте көп. Олар өзінің де, өзгенің де уақытын бағалайды. Барлық жерге уақытылы барады, уақытылы істейді, – дейді қазақ қызы. 

– Заң өте қатал болғандықтан, ешкім ешкімге агрессия көрсетпейді. Бұл елде өзіңді қауіпсіз сезінесің. Мәселен, көшеде біреудің ақшасы түсіп қалса, оны ешкім алмайды. Тіпті көріп тұрса да алмай, кете береді. Алған жағдай да полицияға апарып тапсырады, – деген Жадыра жапондықтардың бірлігіне, әдептілігіне де қатты таңданғанын атап өтті.

– 2011 жылы Жапонияда цунами болды. Ол кезде жасым 18-де еді. Енді оқып, жұмыс істеп жүрген кезім. Ата-бабам көрмеген цунамиді көрдім. Сіздер тек әлеуметтік желіден, жаңалықтардан көрген апат көз алдымызда болды. Сол кездегі халықтың қалай қиналғанын айта алмаймын. Ол күнді еске алсам, жылағым келеді. Сол кезде жапондардың береке-бірлігіне тәнті болдым. Сол шақта ел экономикасы құлдырып, тіпті нан, су тапшы болып қалды. Сонда халық қанша қиын жағдайға тап болса да дүрбелең салмай, дүкенде бір-бірінің артында нан кезегінде тұратын. Тапшылық болса да бір-бірін итеріп, жағаларынан алып жатқан адам көрмедім. Менің таңқалғаным, Жапония ешкімнен көмек алмастан, небәрі 3 айда бұрынғы қалпына келді. Тіпті халық үкіметке көмектесіп, банкте жинаған ақшасын беріп жатқанына куә болдым. Халық үкіметке сенім артқаны соншалық, ақшаларын не үшін, қайда беріп жатқанын сұрамады. Ал мен ерікті болып цунами кезінде үйлері қираған, әке-шешелері қаза тапқан балаларды үйлеріне барып ойнатып, сабақтарын оқыттым, – дейді Жадыра.

– Мен қазіргі бизнесімді отбасыма беремін деп отырмын. Әрі қарай өмірімді ағартушылық жолға арнап, көрген-білгенімді өзгелерге бөлісіп, үйреткім келеді. 12 жылда жинаған тәжірибемді бөлісетін уақыт келді деп ойлаймын. Мақсатым – Жапониядағы білім сапасын Қазақстанға әкелу. Сосын оқимын деген жастарға тіл жағынан көмектесіп, қолдау білдіру, – дейді ол.

– Қазақстанға алғаш 4-сынып оқып жүргенімде келдім. Араға біраз жыл салып биыл Алматыға қайта келдім. Басында адамдар суық қарсалды, сондықтан атамекенімде емес, өзімді бөтен елде жүргендей сезіндім. Орысша білмейтінімді көбісі надандықтың белгісі деп санады. Тіпті орысша білмегенім үшін "сен надансың" дегендер де болды. Осылай тек орысша білмегенім үшін кемсітуге ұшырадым. Өзім 5 тілді меңгергенмін. Маған Қазақстандағы көп нәрсе түсініксіз. Қазақ жерінде тұрып, орыс тілінде сөйлейтінімізді мүлдем түсінбеймін. Қазақтың суын ішіп, ауасын жұтып, жерін басып жүргендіктен өз тілімізде сөйлеуге міндеттіміз. Өзге елге өзімізді мойындату үшін ең бірінші өзімізден бастауымыз керек. Мен мұнда ана тілімді жақсы деңгейге көтеремін ғой деп келсем. Олай болмай шықты. Тіпті жанымдағы қазақ достарыма қазақша үйретіп кеткен кезім болды. Өзім қазақша еркін сөйлей аламын. Қазақ әдебитін көп оқығанмын, оқып та келемін. Қазір Шерхан Мұртазаның "Қызыл жебе" романын оқып жатырмын, – дейді ол.

– Осындағы таныстарыма елге біржола көшіп келу туралы ойымды айтқанымда: "Не үшін келесің?", "Жапонияда өмір сүру қолайлы ғой", "Дамыған, әдемі ел ғой, келіп қайтесің" деп айтқандар көп болды. Бірақ жағдайың қанша жерден жақсы болып тұрса да, өз еліңде тұрғанға жетпейтінін түсіндім. Шет мемлекетте уақытша тұруға болады 10-15 жыл. Ал түбегейлі қалуға қарсымын. Біз қашанғы өзге елдің суын ішін, ауасын жұтып, жерін басып жүре береміз? Қашанғы біз шетелде қалып қала береміз?! Шетелде тыныш, молшылықта өмір сүре берсек, болашағымыз не болады? Болашақта менің балам шетелде өсіп, сол елдің тілінде сөйлегенін қаламаймын. Өзім әжемнің тәрбиесін көргендіктен, келешекте балаларым да қазақы тәрбиеге қанып өскенін қалаймын, – дейді Жадыра Сембай.